15 jaar Moordweekend
Wat is een moordweekend?
We komen net terug van een moordweekend. Al 15 jaar organiseren we complete moordweekenden op kastelen en landhuizen in België. Een unieke beleving waarbij je een weekend lang verblijft en overnacht op een authentiek chateau, geniet van luxe faciliteiten zoals de jacuzzi en de sauna en fantastische catering voor ontbijt, lunch en diner. Ondertussen los je met team een moord op. Je bezoekt crimescenes, verzamelt bewijs en speurt het kasteel af. Je spreekt met verdachten – een team van 6 topacteurs – en kom je steeds dichter bij de waarheid. In dit artikel: waarom is Moordweekend een onvergetelijke ervaring?
Ons eerste moordweekend
In 2009 werden we gevraagd om een moordweekend te organiseren. Dat was voor 40 mensen van Ambo|Anthos, dé uitgeverij van popualaire thrillers. Het moest een zinderend weekend worden, waarbij de deelnemers hun tanden konden zetten in een moordintrige à la Agatha Christie. In een kasteel of landhuis, liefst geïsoleerd in de donkere Ardennen, met speurwerk, interactie met acteurs en een stevige backstory. En dan ook nog volledig verzorgd, met busreis, goede catering, en een galadiner op de zaterdagavond. De lat werd meteen hoog gelegd. Maar wij werden er ook enorm enthousiast van.
Een alternatieve realiteit
Met onze achtergrond in theater, events en spellen konden we Moordweekend op 3 manier ontwerpen; als theater, als evenement of als spel. Óf – nog beter – we combineren deze disciplines. Moordweekend werd een ‘interactief drama’, of zoals Jane McGonigal het zou noemen: een Alternate Reality Game.
Voor de duur van een weekend creëren we aan alternatieve realiteit. Die van een familie op een chateau in de Ardennen. De gasten worden uitgenodigd door de knappe dochter van de recent overleden Baron de la Roche, om zich te mengen onder de kasteelbewoners en zoveel mogelijk te weten te komen over hun motieven en uiteindelijk de dood van haar vader.
Immersie
Je wilt dat gasten zich een weekend lang ín die andere realiteit wanen. Alsof ze de hoofdrol spelen in een film of een boek. Waarbij hún aandeel – hun rol – bepalend is voor de uitkomst. We willen een zo hoog mogelijke immersie creëren: onderdompeling in een andere wereld, waarbij je het hier & nu vergeet. De drie belangrijkst ingredienten daarvoor waren volgens ons:
1. Kwaliteit, geloofwaardigheid & consistentie
De grootste risico’s van een Moordweekend leken ons:‘Mensen hebben op dag 1 al door ‘wie het gedaan heeft’ en ‘Het kan cringe / akward / ongemakkelijk / tenenkrommend worden’.
Het eerste punt was prima op te lossen; het doseren van informatie. Hercule Poirot en Sherlock Holmes beschikken in hoofdstuk 1 ook niet al over alle informatie. We creëerden verschillende bronnen: documenten, attributen in het chateau, crimescenes en informatie die de acteurs alleen hadden. Sommige informatie komt pas halverwege het weekend in het spel. Teams (gasten spelen samen in teams van 5 personen tegen elkaar) moeten die informatie combineren en daar de bewoners (acteurs) weer mee confronteren. Zo komen ze steeds verder in het verhaal en ontstaat er een steeds beter beeld van Whodunit?
Van ons vroeg dat het uitwerken van een stevig detectiveverhaal met een paar lekkere plottwists, en het ontwerpen en stagen van allerlei props (van een halter met bloed en tarotkaarten tot kassabonnetjes en massage-olie). Het kasteel zelf bleek één van de belangrijkste inspiratiebronnen. De gasten zouden hier immers een weekend lang rondspeuren. De locatie is méér dan decor; het maakt essentieel deel uit van de beleving. Dus ook de standbeelden in de tuin, en sommige schilderijen in het kasteel maakten deel uit van het verhaal. Hoe meer er met elkaar klopt, hoe groter de geloofwaardigheid en daarmee de immersie.
Die regel geldt eigenlijk voor álle aspecten van het moordweekend. Niet alleen het verhaal, de locatie en de attributen moeten geloofwaardig zijn, maar vooral ook de acteurs. We kozen voor een plot met 7 verschillende karakters (waarvan er één inmiddels was vermoord). Voor elk van hen schreven we een gedetailleerde backstory, een uitgebreid profiel, hun relatie met de andere bewoners, hun motieven, hun alibi’s en hun geheimen. Daarnaast gingen we op zoek naar acteurs die gewend waren om vanuit hun karater te interacteren met hun publiek. Eind jaren ’90 speelde ik zelf jarenlang in theaterdiners (Pepper & Co Theaterproducties), dus we hadden een goed idee van het soort spelers we zochten; professionele acteurs die stevig en consistent konden spelen, geen seconde uit hun rol vielen, en die de beleving van de gasten voorop stelden. Dat eerste Moordweekend hadden we de luxe dat we Herman Koch konden laten figureren als ‘Baron’. Als schrijver uit de stal van Ambo|Athos had hij dat jaar groot succes met ‘Het Diner’. (Dat boek kwam ook weer terug in het Moordweekend met daarin een cruciale aanwijzing). Als acteur kenden we hem uiteraard van Jiskefet. Later werd de baron o.a. gespeeld door Frederik de Groot.
De acteurs waren de meest bepalende variabele in de scheidslijn tussen ‘cringe’ en geloofwaardig. Die moesten zich ontzettend goed voorbereiden, uren achter elkaar praten met teams, altijd reageren vanuit hun rol, het verhaal verder brengen met nieuwe impulsen, en gescripte scenes uitspelen. Als dat allemaal werkt, én de andere condities kloppen ook (locatie, verhaal), dan ontstaat er iets bijzonders: suspension of disbelief. Mensen geven zich over aan de fictieve werkelijkheid (ook al weten ze ergens in hun achterhoofd dat het ‘niet echt’ is), en – belangrijker nog – ze erkennen hun eigen aandeel in die werkelijkheid. Dit fenomeen -gecomineerd met sociale druk (je ziet dat de mensen om je heen óók meegaan in het verhaal) – zorgt er voor dat gasten die aanvankelijk sceptisch of voorzichtig zijn óók meedoen (en daarmee zichzelf en anderen om hen heen verrassen). Voor vrijwel alle gasten is dit een unieke ervaring.
2. De gasten zijn spelers
Bij een film of theatervoorstelling ben je een passieve toeschouwer. Je kijkt en luistert naar een verhaal dat door een ander is geinterpreteerd. Je kan geraakt worden, of onder de indruk zijn van mooie beelden of special effects, maar het blijft ‘ontvangen’. Zelf heb je geen enkele invloed op het verhaal.
Een moordweekend daarentegen is ontworpen als spel. Het moet gespeeld worden door de gasten. Zij zijn bepalend voor de uitkomst. De grootste intrinsieke motivatoren – elementen waar iedereen op ‘aan’ gaat – zijn RAMP: Relatedness (interpersoonlijke relaties), Autonomy (zelf kunnen bepalen wat je gaat doen), Mastery (voortgang, ergens steeds beter in worden) en Purpose (bijdragen aan een helder en begangrijk doel). In het moordweekend zitten ál deze ingredienten.
Je bepaalt als team zelf wat je gaat onderzoeken, met welke karakers je praat, welke vragen te stelt en wat je vertelt aan rivaliserende teams. Je merkt dat mevrouw Bannink gevoelig is voor aandacht, en door haar te troosten neemt ze je in vertrouwen en deelt ze wat ze heeft gezien op de avond van de moord… Je komt steeds dichter bij de oplossing, elimineert verdachten en je test aannames. Bij alles wat je doet draag je bij aan het grote doel: tot op de bodem uitzoeken wie de moord heeft gepleegd en waarom. Intrinsieke motivatie draagt in hoge mate bij aan immersie en daarmee aan het plezier dat mensen beleven aan een moordweekend. Als ontwerpers zetten daarom maximaal in op situaties die daar aan bijdragen.
3. Live regie & improvisatie
De mooiste momenten in een moordweekend zijn situaties die niet gescript zijn, die je niet zou kunnen voorspellen, die je niet kunt voorbereiden, maar die in het moment worden gegrepen en optimaal benut worden. Kortom, improvisatie. De gasten / spelers zijn de meest onberekenbare variabele in het Moordweekend. We kunnen veel van tevoren bedenken, maar zeker niet alles. Als gasten met een nieuwe impuls komen en die wordt gehonoreerd door de acteurs, dan kan dat zorgen voor unieke momenten. Het houdt de acteurs scherp en het geeft de spelers het gevoel dat wat zij inbrengen er écht toe doet.
Backstage hebben de acteurs vaak overleg over de voortgang in het moordweekend; welk team vermoedt wat? Welke informatie zit er in nu het spel? Hoeveel verdenking is er momenteel op Rosa? En wie wordt er helemaal niet verdacht? De regisseur (die zelf meespeelt als één van de karakters) kan er voor kiezen om ter plekke een scene te stagen voor specifieke teams. (Marc die boos de kasteeltuin in loopt met een schep, wat alleen zichtbaar is voor team 3 die op dat moment in de biljartkamer is die uitkijkt over de tuin. Of een gesprek tussen Rosa en Dennis over de erfenis, achter een gesloten deur, toevallig naast de damessalon waar team 5 op dat moment met elkaar aan het overleggen is).
Vijftien jaar Moordweekend
Deze winter hebben we ons Moordweekend geupdate op basis van onze ervaringen van de afgelopen 15 jaar. Bovenstaande punten zijn nog steeds de belangrijkste ingrediënten. Daarnaast zijn er meer escaperoom-achtige puzzels en props bij gekomen en we gebruiken iets meer slimme technologie. Spelers hebben allemaal een smartphone met een goede camera’s en internet. Daar kunnen we handig gebruik van maken, zonder dat ze een al te grote rol spelen. Spelers kunnen het videotestament van de baron bijvoorbeeld onbeperkt terugkijken op hun smartphone om te zoeken naar verborgen aanwijzingen. Of ze kunnen per chat vingerafdrukken opvragen bij de lokale recherche. Dit geeft de spelers nog snellere feedback- én meer autnomie, en geeft de acteurs nog meer ruimte om zich bezig te houden met de gasten.
Wij kijken al weer uit naar het volgende moordweekend!
‘Een onvergetelijke ervaring’
‘Ik kan dit weekend aan iedereen aanbevelen.’
‘Het was een topweekend, alles liep perfect en er zal nog lang over nagepraat worden’
Date: mrt 27, 2024
AUTHOR: Michiel van Eunen